Echte leiders duiken in hun schaduw

“Je schaduw!? Is dat niet waar je al je slechte eigenschappen wegstopt? Daar moet je ver vandaan blijven toch?” Dat is wat we vaak denken wanneer we het over onze schaduw hebben. Het is onze donkere kant die we aan niemand willen laten zien, het zijn de eigenschappen waar we ons voor schamen.

Zouden we echter deze stelling voorleggen aan Carl Gustav Jung, de psychiater op wiens theorieën Insights Discovery is gebaseerd, dan zouden we een hele andere reactie krijgen. Jung was namelijk van mening dat het integreren van je schaduw jou tot een vollediger mens maakt. Ook meende hij dat je in je schaduw niet alleen je demonen en saboteurs vindt, maar ook je onbenutte potentie, je eigen innerlijke krachten, je superpowers zelfs!

Integreren van je schaduw

Het integreren van je schaduw. Wat bedoelde Jung daarmee? En hoe doe je dat dan? Wat ís eigenlijk je schaduw? Wij vroegen het Pieter Stenfert. Pieter is de oprichter van Insights Benelux en Oyster Story en een groot fan van Carl Jung. Tevens zal hij tijdens onze STERK Leiderschap 3-daagse een Masterclass geven over Deeper Discovery, maar daarover later meer.

Terug naar de schaduw. In de woorden van Pieter: eenieder wordt als unieke persoonlijkheid geboren, puur en onbevooroordeeld. Gedurende je leven maak je allerlei dingen mee, je groeit op in een gezin met bepaalde normen en waarden en leert je daaraan conformeren, of juist niet. Je ontwikkelt je in ieder geval. Deze ontwikkeling doorloopt iedereen op zijn of haar eigen manier. Soms stoot je je neus en besluit je (vaak onbewust) om je gedrag aan te passen. Je past je aan naar het door de omgeving “gewenste” gedrag door je natuurlijke gedrag weg te stoppen in je schaduw. Dat kunnen dus ook hele waardevolle eigenschappen zijn!

Een voorbeeld; Johnas, een zeer fantasierijk kind, groeit op in een gezin met zeer nuchtere ouders. Zijn ouders staan met beide benen op de grond en vertrouwen alleen op wat ze kunnen zien, horen, ruiken, proeven … kortom: op hetgeen zintuigelijk waarneembaar is. Elke fantasie die Johnas deelt wordt door hen weggewuifd als onzin. Op een gegeven moment stopt de jongen met delen, zoekt meer naar de feiten en laat de nuchtere kijk zijn verdere leven bepalen; hij conformeert zich aan de omgeving door zijn talent (verbeeldingskracht) weg te stoppen. Het is een overlevingsmechanisme, Johnas wil namelijk gezien en gewaardeerd worden door zijn ouders en denkt dat dit gebeurt als hij zich aan hen aanpast. Let wel, de conclusie van Johnas (fantasie hebben is niet goed) hoeft helemaal niet reëel te zijn, het hoeft niet de waarheid te zijn. Het is de perceptie van de jongen naar aanleiding van de reactie van zijn directe omgeving.

Wat als je je schaduw niet omarmt?

Onze psychologische ontwikkeling werd door Jung het proces van “individuatie” genoemd. Hoe bewuster we ons worden van onze schaduw en van de verdrongen aspecten die zich daarin bevinden, hoe succesvoller het individuatieproces.
Bovendien komt het toelaten van de verdrongen aspecten ook de gezondheid ten goede. Wordt een verdrongen eigenschap te lang onderdrukt, dan zal het zich op enig moment toch tonen. Echter wel op een zeer infantiele en oncontroleerbare wijze. Of zelfs in de vorm van lichamelijk ongemak of ziekte.

Nog even een voorbeeld; Boris is een zeer liefhebbende vader. Nooit te beroerd om het paard te spelen op kinderfeestjes en geschminkt en wel aan een boom gebonden te worden. Daarna steekt Boris ook nog de barbecue aan om vervolgens alle kinderen veilig thuis af te leveren. Maar op een dag gebeurt er iets geks in zijn hoofd: hij ziet zichzelf een grote kettingzaag pakken en iedereen op het feestje het hoofd afzagen! (Even ter verduidelijking; dit gebeurt alleen in zijn hoofd.) Hij schrikt zich rot! Maar dan realiseert hij zich; dit is mijn schaduw die spreekt! Ik ben zoveel bezig met anderen, met het mensen naar de zin maken, dat mijn eigen ziel in opstand komt. Ik moet écht even tijd voor mezelf creëren.
Zoals je ziet, een zeer oncontroleerbare en infantiele reactie op een verder doodnormale gebeurtenis. Zo kan de schaduw zich manifesteren.

Van alle eigenschappen in je bewuste zit er een compenserende tegenpool in je onbewuste. Wanneer je jezelf heel vredelievend vindt, zit er in je onbewuste een enorme schoft. Glimlach naar die schoft, omarm de aanwezigheid van de schoft en onderzoek bij jezelf waarom hij af en toe op komt borrelen. Dán ben je bezig met je eigen individuatie; de integratie van je schaduw in je bewustzijn. Maak contact met je schaduw, accepteer het en geef het ruimte. Alleen dan ben je ‘heel’, aldus Jung.

Hoe herken je je eigen schaduw?

Wanneer we in Insights termen praten hebben we het over de vier kleuren; Helder Blauw, Zacht Groen, Stralend Geel en Vurig Rood. Heel kort door de bocht gezegd gebeurt er met deze kleuren het volgende wanneer de schaduw zich vertoont:

• Zacht Groen ontploft volledig (en is normaal gesproken van de harmonie en rust)
• Vurig Rood vertoont slachtoffergedrag en wordt zeer sentimenteel (en is normaal gesproken ‘in control’ en zelfverzekerd)
• Stralend Geel gedraagt zich koud en afstandelijk (terwijl hij normaal gesproken de gezelligheid zelve is)
• Helder Blauw wordt hysterisch (terwijl hij normaal gesproken zeer beheerst en beschouwend is)

Op het hoogste stressniveau zit je in de greep van je schaduw en vertoon je infantiel gedrag van de kleuren die zich normaal gesproken onder de waterspiegel bevinden.

(Mocht je nu een beetje de draad kwijt zijn omdat je niet goed bekend bent met Insights Discovery, neem dan gerust contact met ons op zodat we je er meer over kunnen vertellen).

De leider en de schaduw

Wanneer je een zelfbewuste leider wil zijn en je hele zelf wil meenemen, is het dus van belang om je schaduw te kennen én te omarmen. Tijdens onze STERK leiderschap 3-daagse neemt Pieter Stenfert je mee op een zoektocht naar verborgen potentie. Op dag 1 van de reis heb je achterhaald welke koers je wil varen. Wat je als persoon en als leidinggevende wil ontwikkelen. ’s Avonds ga je met Pieter nog een stap verder. Aan de hand van de archetypen van Deeper Discovery ga je op zoek naar de hulpbronnen die je hebt om je doel te bereiken, maar ook welke saboteurs jou in de weg staan. Je bouwt een stevig fundament van jezelf waarmee je je purpose, waarden en missie kunt versterken.

Duik jij ook in je schaduw?

Eind juni (20 t/m 22) duiken we met de STERK leiderschap 3-daagse niet alleen in je schaduw maar ook de natuur in. Echt even tijd voor jezelf op het prachtige Erfgoed Bossem. De hierboven beschreven Masterclass van Pieter is slechts één van de onderdelen. Benieuwd naar de rest van het programma en of het iets voor jou is? Kijk dan op onze site of mail ons via info@sterkteamontwikkeling.